Là
một trong những người có vai trò quyết định trong sự hình thành QTSC,
luôn dõi theo và hỗ trợ sự phát triển của QTSC trong nhiều cương vị công
tác, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc
Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân cho biết, QTSC chính là một ví dụ điển hình
về hiệu quả của mô hình đòn bẩy hợp tác công – tư. Với
QTSC, chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam, cộng với quyết tâm của Chính
phủ, của chính quyền địa phương là những yếu tố quan trọng nhất quyết
định thành công.
Thưa
ông, ông có thể chia sẻ vài kỷ niệm đáng nhớ của mình với QTSC khi nhìn
lại 15 năm phát triển và trưởng thành của doanh nghiệp?
Một
cách thật ngắn gọn, trong tôi đang có ba cảm xúc: hạnh phúc, ngạc nhiên
và cảm ơn. Hạnh phúc vì chúng ta đã xây dựng được QTSC như một điểm đến
của công nghệ thông tin (CNTT) ở TP. HCM, góp phần tạo ra một mô hình
cho cả nước tham khảo, rút kinh nghiệm. Đến ngày hôm nay, sau 15 năm,
Thủ tướng đã có quyết định thành lập chuỗi QTSC trong cả nước; khẳng
đinh giá trị của QTSC đối với đất nước.
Cảm
xúc thứ hai là ngạc nhiên, vì thực sự tôi cũng không ngờ QTSC đã trưởng
thành đến như vậy. QTSC đã ra đời trong hoàn cảnh có rất nhiều rủi ro,
khó khăn mà ban đầu chúng ta chưa lường hết được, nhưng cuối cùng thì đã
thành công.
Và
thứ ba, cảm ơn các đồng chí đã đóng góp không mệt mỏi cho QTSC suốt
những năm qua; trước hết là anh Chu Tiến Dũng và các cán bộ công nhân
viên QTSC. Cảm ơn sự hỗ trợ hết lòng của các đồng chí lãnh đạo TP. HCM
qua các thời kỳ, cũng như các doanh nghiệp và các nhà đầu tư nước ngoài
đã ủng hộ doanh nghiệp.
Ông
vừa nói khi QTSC ra đời chúng ta cũng chưa lường hết được những rủi ro,
khó khăn có thể xảy ra. QTSC phải chăng là thành công của một quyết
định táo bạo: đầu tư mạo hiểm vào một lĩnh vực hoàn toàn mới và chưa
phải thế mạnh của Việt Nam vào thời điếm đó?
Về
hình thức thì đó đúng là một quyết định táo bạo, nhưng đã có sự chuẩn
bị kỹ càng để ứng phó với nhiều tình huống khác nhau. Lúc đó ai cũng
nghĩ Việt Nam cần làm công nghiệp phần mềm, nhưng làm thế nào? Chúng tôi
quyết định đi học. Lúc đó tôi là Phó Chủ tịch UBND TP. HCM, cùng với
một loạt lãnh đạo sở, ngành thực sự đã “cắp sách đi học” ở nhiều nơi, từ
Ấn Độ, đến Malaysia, Thái Lan… để tìm hiểu về nhiều mô hình ở các trình
độ phát triển khác nhau rồi mới quyết định mô hình nào là phù hợp. Tôi
nghĩ các địa phương muốn xây dựng mô hình này thì cũng phải đi học;
nhưng bây giờ có cái thuận lợi là đã có một mô hình thành công ở trong
nước rồi, không phải mày mò ra nước ngoài nữa.
Theo ông, trong chặng đường phát triển trước mắt, QTSC cần chú trọng những yếu tố gì để tiếp tục là một hình mẫu thành công?
Nhìn
lại mô hình QTSC, có thể thấy một số vấn đề có tính nguyên tắc. Ngay từ
ban đầu, chúng ta đã xác định sản xuất phần mềm không chỉ phục vụ thị
trường trong nước mà còn để xuất khẩu, thu hút nhà đầu tư không chỉ
trong nước mà cả nước ngoài, vì vậy QTSC xác định
chất lượng dịch vụ của mình phải là chất lượng quốc tế. Muốn vậy phải
đầu tư cơ sở hạ tầng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Lúc đó kinh phí còn rất
eo hẹp, tôi đã trực tiếp báo cáo và thuyết phục Phó Thủ tướng thường
trực Nguyễn Tấn Dũng, đề nghị đầu tư 3 triệu USD để làm hạ tầng. Chỉ
trong một tuần, Phó Thủ tướng đã quyết định phê duyệt. Tôi cho rằng nhờ
định hướng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế đó mà hiện nay QTSC đã trở thành
thành viên của Hội Công viên phần mềm châu Á và từng đảm nhiệm chức vụ
Chủ tịch luân phiên một nhiệm kỳ.
Nguyên
tắc thứ 2 là lắng nghe các nhà đầu tư, quan sát họ trong từng thời kỳ:
họ làm phần mềm gì, cung cấp dịch vụ gì, tiến hành công tác đào tạo như
thế nào… để tìm cách đáp ứng các yêu cầu của họ một cách tốt nhất. Cơ
bản là không nói “không” với doanh nghiệp, mà phải lắng nghe và bàn thảo
với họ. Mình chào gói hàng thật tốt thì dù không cần ép họ, dù có gặp
trở ngại nhất định, cuối cùng họ cũng sẽ quay lại.
Nhưng
phải nói là cũng có một điều hơi đáng tiếc đối với QTSC, đó là chúng ta
đã lo nhân lực, lo hạ tầng khá tốt, nhưng giao thông quả là vấn đề khó
khăn, khiến cho khả năng kết nối giao thông của QTSC có phần bị hạn chế
trong những năm qua. Bây giờ với đường cao tốc, rồi sau này là tàu điện
ngầm, vấn đề chắc chắn sẽ được giải quyết.
Trong
bối cảnh đó thì quy mô, doanh số mà QTSC đạt được là rất đáng tự hào.
Tôi nhớ trong năm đầu hoạt động, QTSC chỉ mới thu hút được 30 doanh
nghiệp với 158 nhân viên, nay đã có tới 120 doanh nghiệp với hơn 7.700
kỹ sư, chuyên gia phần mềm. Đặc biệt là đóng góp kinh tế. Năm đầu doanh
số của QTSC chỉ là 25 tỷ đồng, nộp ngân sách 1,4 tỷ đồng; cho đến năm
vừa rồi doanh số là 5.000 tỷ, nộp ngân sách 470 tỷ đồng. Như vậy là sau
15 năm thì con người tăng 50 lần, nhưng doanh số tăng 200 lần; nộp ngân
sách tăng 330 lần…
Từ
đó có thể thấy là không chỉ mở rộng tại chỗ được mà hướng phát triển
của QTSC là phải nhân rộng mô hình ra những nơi khác nữa. Vừa rồi quyết
định của Thủ tướng Chính phủ đã hiện thực hóa con đường đi tới theo
hướng này của QTSC.
Để
tạo điều kiện nhân rộng mô hình QTSC, tạo hiệu ứng lan tỏa khắp cả
nước, ông có cho rằng khung khổ pháp luật cần có sự điều chỉnh, bổ sung
phù hợp?
Mô
hình QTSC đã ra đời cách đây 15 năm, rất nhiều điều kiện hiện nay đã
thay đổi. Do vậy, để phát triển một mô hình tương tự nói riêng và phát
triển công nghệ thông tin nói chung, tất nhiên cần có sự rà soát lại
trên cơ sở thảo luận kỹ với các doanh nghiệp. Trong vấn đề này, vai trò
của chính quyền địa phương là hết sức quan trọng. Tôi tin rằng nếu chú
trọng làm tốt, thì đòn bẩy hợp tác công – tư sẽ phát huy hiệu quả rất
lớn.
Ông hình dung thế nào về QTSC sau 15 năm nữa?
Không
dễ để dự báo, nhưng nhìn tổng thể thì lĩnh vực công nghệ thông tin trên
thế giới sẽ tiếp tục là một trụ cột của nền kinh tế tri thức, với sự
phát triển mạnh mẽ cả về số người làm việc, doanh số và tỷ trọng đóng
góp cho nền kinh tế. Việt Nam là đất nước tương đối trẻ; Có nguồn nhân
lực tốt; Đã có kinh nghiệm 20 năm phát triển công nghệ thông tin, vì thế
tôi tin rằng chúng ta hoàn toàn có thể tận dụng được thời cơ của thị
trường quốc tế. Số chuyên gia phần mềm tại Việt Nam những năm qua đã
tăng từ khoảng 50-70.000 lên tới gần nửa triệu người và đang phấn đấu có
khoảng 1 triệu người trên 100 triệu dân, đứng vào tốp 5 nước có tỷ lệ
làm công nghệ thông tin nhiều nhất trên thế giới. Tôi tin là trong 15
năm tới, Việt Nam sẽ phát triển về công nghệ thông tin nhanh hơn 15 năm
vừa qua, trong đó có đóng góp quan trọng của QTSC. Tôi cũng rất hy vọng
sẽ sớm có nhiều công ty công nghiệp phần mềm gia nhập chuỗi QTSC để QTSC
phát triển nhanh và mạnh hơn nữa.
Xin cảm ơn ông.
